Həkim səhvi, məsuliyyət və tibb sahəsindəki mübahisələr üzrə mediasiyanın mümkünlüyü və nəticəsi
Tibb sahəsindəki mübahisələr üzrə mediasiyanın mümkünlüyü və nəticəsi:
Mediasiya institutu bizim üçün yeni institutdur. Lakin buna baxmayaraq ailə, əmək, mülki və kommersiya mübahisələrində kifayət qədər uğurlu nəticələr əldə edilib.
Hesab edirəm ki, tibb sahəsində mübahisələr ilə bağlı mübahisələrdə mübahisənin mediasiya vasitəsilə həlli mümkündür və gözəl nəticə verə bilər.
Qərb ölkələrində münaqişələrin və mübahisələrin vasitəçilik prosedurlarından istifadə etməklə həlli geniş yayılmışdır. Xüsusilə, tibbi xidmətlər sahəsində vasitəçilik adi və gündəlik təcrübədir. Rəsmi mənbələrdə dərc olunan statistik məlumatlara görə, tibbi xidmətlərin göstərilməsi zamanı yaranan işlərin 80%-də mübahisələrin məhkəməyə qədər həlli baş verir.
Mediasiya mübahisələrin məhkəmədən kənar alternativ həll yollarından biridir. Tərəflər mediasiya sessiyaları vasitəsilə məhkəmələrə nisbətdə daha az xərc çəkərək mübahisələrini arzu etdikləri zaman və formada həll edə bilərlər. Mediatorlar tərəflərə mübahisəli məsələyə fərqli bucaqdan yanaşmağa kömək edir, tərəflər arasında ortaq maraqların yaranmasına vasitəçilik edir və sessiyalarda əldə edilən məlumatlar əsasında problemdən mümkün çıxış yolları təklif edir.
Tibbi xidmətlər sahəsində vasitəçilik prosedurundan aşağıdakı münaqişələr zamanı istifadə oluna bilər:
Tibb müəssisəsi - xəstə arasında,
Tibb müəssisəsi –personal arasında,
Tibb müəssisəsi – müqavilə tərəfi (təchizatçı, sığorta şirkəti) arasında,
Tibb müəssisəsi- inzibati nəzarət orqanı arasında.
Qeyd edilən mübahisəl mülki, əmək, kommersiya və inzibati hüquq münasibətlərindən irəli gələn mübahisələ aiddir. Sadalananlar arasında ölkəmizdə ancaq əmək mübahisələri məhkəməyə müraciət etməmişdən əvvəl ilkin mediasiya sessiyasında iştirak tələb olunur, digərləri üzrə isə ancaq hər iki mübahisə tərəfin könüllü şəkildə mediatora müraciəti arasında mübahisənin həlli mümkündür.
"İstehlakçı hüquqlarının müdafiəsi haqqında" Qanununun normalarını nəzərə alaraq, bu qanunvericilik aktında nəzərdə tutulmuş xidmət təminatçısına təsir üsullarının baxdıqda xəstə həmişə mübahisədə zəif tərəf deyil.
Çox vaxt sənədlərdəki formal səhvlərə görə klinika öz iddiasını sübut edə bilmir və məhkəmə prosesinin iştirakçısına çevrilir ki, bu da təsərrüfat subyektinə dövlət rüsumlarının, məhkəmə xərclərinin ödənilməsi şəklində yüksək maliyyə xərcləri “bəxş edir”, həmçinin cərimələr və cərimələr. İnternet, vahid informasiya məkanı dövründə tibb təşkilatı böyük reputasiya itkilərinə məruz qala bilər ki, bu da onun büdcəsinə təsir göstərəcək. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, münaqişəli bir xəstə bütün mümkün orqanlarla şikayət edəcək bu da tibb müəssisəsində yoxlamalara əsas olacaqdır.
Səhiyyədə hüquqi mübahisələrin həllində vasitəçilikdən istifadənin bir çox müsbət cəhətləri arasında qarşılıqlı faydalı həllin tapılma sürəti, məxfilik, məhkəməyə müraciət etmədən normal münasibətlərin saxlanması, həkimin və bütün tibb işçilərinin reputasiyasının və müsbət imicinin qorunub saxlanılması daxildir. təşkilat, maliyyə xərclərini minimuma endirmək və s.
Bu gün tibbi vasitəçilik adlanan vasitə, cinayət hüququnda vasitəçilik üsullarının tətbiqi ilə bağlı bir çox ölkələrdə kifayət qədər təcrübə toplanmış olsa da, bizim ölkədə bu sahədə demək olar ki, heç bir təcrübə yoxdur. Bu səbəbdən də “Mediasiya haqqında” AR Qanunu baxımından mülki, kommersiya və əmək münasibətlərindən yaranan mübahisənin həlli mümkündür. Bu növ mediasiya razılaşmaları mürəkkəb və çoxtərəfli xarakter daşıyır, çünki baxılan mübahisələr təkcə xidmət sahəsinə (həkimlə xəstə və ya onun yaxınları, xəstə və tibb müəssisəsi arasında) deyil, həm də tibb müəsisəsində yaranmış əmək mübahisələrinə (həkim və klinikanın rəhbəri arasında, həmkarlar arasında, həkim və digər işçilər arasında və s.) aiddir.
Xəstə ilə tibbi mübahisədə münasibətlərdən danışarkən nəzərə almalıyıq ki, bu tərəf qanuni nümayəndələr və (və ya) digər qohumlar tərəfindən təmsil oluna bilər ki, bu da vasitəçilik prosedurunu bir çox cəhətdən xüsusi edir. Səhiyyə sistemində vasitəçilik bu gün artıq tətbiq edilir və mövcud qanunvericiliyə əsaslanır. Amma başqa bir məsələ yaranır-Mediasiya haqqında qanunun ümumi qaydaları onun tətbiq olunduğu sahənin xüsusiyyətlərini nəzərə almır. Bunun üçün vaxt, müəyyən tibbi mediasiya təcübəsi və mediatorun təcrübə əldə etməsi lazımdır.
Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm.
Sevda Məhərrəmova
Bakı 12 saylı Mediasiya Təşkilatının direktoru, mediator
07 İyun 2024